ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΝΟΨΕΙ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ 7-8-9.12.2012 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΠΕΡΙ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΝΟΨΕΙ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ 7-8-9.12.2012 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΠΕΡΙ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ
Σε συνέχεια των όσων αποφασίσαμε στο Δ.Σ. του Δ.Σ.Β της 29.11.2012 σας
αποστέλλουμε τις εξής σύντομες παρατηρήσεις-προτάσεις σχετικά με την
αναμόρφωση του Κώδικα Δικηγόρων:
1. Ο Σύλλογος να συνέρχεται σε συνεδρίαση εκτάκτως και με αίτηση που
θα υπογράφεται και από το 1/10 των μελών του (και όχι από το 1/5), η
δε σύγκληση να γίνεται εντός δεκαπέντε (15) ημερών και όχι εντός μηνός
(άρθρο 100 παρ. 1 και 2 του προτεινόμενου σχεδίου ΚώδΔικ).
Δεύτερη εκδοχή: η διάταξη σχετικά με την έκτακτη συνεδρίαση της Γενικής Συνελεύσεως να παραμείνει ως έχει.
2. Για την ύπαρξη απαρτίας να απαιτείται η παρουσία του 1/5 των
εγγεγραμμένων μελών και όχι του 1/4 (άρθρο 101 παρ. 2 του
προτεινόμενου σχεδίου ΚώδΔικ).
Δεύτερη εκδοχή: η διάταξη σχετικά με την έκτακτη συνεδρίαση της Γενικής Συνελεύσεως να παραμείνει ως έχει.
3. Η ονομαστική ψηφοφορία σε Γενική Συνέλευση με αποφασιστικό χαρακτήρα να διεξάγεται αν το ζητήσει το 1/4 των μελών της Γ.Σ. και όχι το 1/3 (άρθρο 103 παρ. α) (α) του προτεινόμενου σχεδίου ΚώδΔικ).
4. Η μέχρι σήμερα τριετής θητεία των Προέδρων και των Δ.Σ. δείχνει
αρκετά ισορροπημένη και λειτουργική και κατά συνέπεια δεν
αντιλαμβανόμαστε επαρκώς τους λόγους για τους οποίους θα πρέπει αυτή
(θητεία) να επιμηκυνθεί σε τετραετή. Στη διάρκεια των 3 ετών μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί ότι εκπνέει η περίοδος εμπιστοσύνης των μελών των Συλλόγων προς τα μέλη του Δ.Σ (άρθρο 108 του προτεινόμενου σχεδίου ΚώδΔικ).
5. Όσον αφορά την εκλογή των επικεφαλής συνδυασμών ορθότερη, κατά την
γνώμη μας, παραμένει η θέση ότι ο επικεφαλής συνδυασμού εκλέγεται
σύμβουλος, αν ο συνδυασμός στον οποίο ηγείται, καταλάβει μία
τουλάχιστον έδρα από οποιαδήποτε κατανομή (άρθρο 133 παρ. 2, Α’
εκδοχή, του προτεινόμενου σχεδίου ΚώδΔικ). Σε διαφορετική περίπτωση, θα δημιουργηθεί διαδικαστικό αδιέξοδο στους Συλλόγους στους οποίους υπάρχουν μεγάλοι αριθμοί συνδυασμών.
6. Θα πρέπει να διευκρινισθεί περισσότερο η διάταξη που προβλέπει την
κήρυξη κάποιου εκπτώτου από το αξίωμα του προέδρου ή του συμβούλου και
ενδεχομένως να θεσπισθούν όσο το δυνατόν αντικειμενικά κριτήρια
σχετικά με την έννοια των «αδικαιολογήτων» απουσιών (άρθρο 142 παρ.
3(β)του προτεινόμενου σχεδίου ΚώδΔικ).
7. Η προβλεπόμενη στο άρθρο 156 του προτεινόμενου σχεδίου Κώδικα
Δικηγόρων διαδικασία πανελλαδικού δημοψηφίσματος με μυστική ψηφοφορία
με πρωτοβουλία και απόφαση της Ολομέλειας των Προέδρων των Δ.Σ.Ε. θα
πρέπει να επεκταθεί ως δυνατότητα σε σχέση με τοπικά ζητήματα για
όλους τους Δικηγορικούς Συλλόγους της χώρας.
8. Κακώς, κατά την γνώμη μας, απουσιάζει η διάταξη του ισχύοντος
σήμερα Κώδικα Δικηγόρων, σύμφωνα με την οποία το Διοικητικό Συμβούλιο
οφείλει να συνεδριάζει όταν κάποιο μέλος του υποβάλει αίτηση για την
σύγκληση Δ.Σ. . Επιπλέον θα πρέπει να υπάρχει και ένα χρονικό όριο
εντός του οποίου θα πρέπει να συγκαλείται το Δ.Σ. και κατά την γνώμη
μας οι 15 ημέρες δείχνουν ένα κατάλληλο χρονικό διάστημα.
Δεύτερη εκδοχή: να μείνει ως έχει η ως άνω διάταξη.
9.Θα μπορούσε να είχε γίνει το βήμα για το οποίο όλοι κουβεντιάζουν
εδώ και χρόνια, αλλά ουδείς υλοποιεί, ήτοι να προβλεφθεί η δημιουργία
δευτεροβάθμιου οργάνου που θα αντικαταστήσει την Ολομέλεια των
Προέδρων των Δ.Σ.Ε. . Στο μέτρο όμως που κάτι τέτοιο δεν προκρίθηκε ως
λύση, τότε :
α. Να αρκεί και η αίτηση πέντε (5) τουλάχιστον μελών για την σύγκληση
της Ολομέλειας (και όχι δέκα [10]), η οποία να συγκαλείται εντός
είκοσι (20) ημερών (και όχι εντός μηνός) από τον Πρόεδρό της, άλλως με
την διαδικασία που προβλέπεται από το άρθρο 153 παρ. 2 του
προτεινόμενου σχεδίου ΚώδΔικ.
β. Να προβλεφθεί ότι οι Πρόεδροι – Μέλη της Ολομέλειας μπορούν να
παρίστανται και δι’ αντιπροσώπου, ο οποίος θα είναι εφοδιασμένος με
κατάλληλη εξουσιοδότηση (απόσπασμα αποφάσεως του Δ.Σ.).
Δεύτερη εκδοχή: εξουσιοδότηση του Προέδρου.
10. Η εισαγωγή κεφαλαιουχικών δικηγορικών εταιριών εμπεριέχει πολλές θετικές συνέπειες για το δικηγόρο, υπό την προϋπόθεση της αυστηρής απαγόρευσης συμμετοχής σε αυτές μη δικηγόρων. Εξάλλου, είμαστε, κάθετα αντίθετοι στις πολυεπαγγελματικές δικηγορικές εταιρίες. Οι όροι που αφορούν στην ίδρυση διασυλλογικών δικηγορικών εταιριών, καλύπτονται από τις διατυπώσεις του νόμου, υπό την αίρεση της έγκρισης εκ μέρους του «οικείου» Δικηγορικού Συλλόγου, όπου «οικείος» νοείται ο Σύλλογος της έδρας του Πρωτοδικείου, όπου βρίσκεται το υπό ίδρυση υποκατάστημα.
11. «Άνοιγμα», των κλειστών επαγγελμάτων των συμβολαιογράφων και δικαστικών επιμελητών. Τούτο παρίσταται επιβεβλημένο στα πλαίσια της λεγόμενης «απελευθέρωσης», αλλά και στα πλαίσια της οικονομικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που υποτίθεται ότι προάγει τον ελεύθερο ανταγωνισμό μεταξύ των επαγγελματιών.
12. Η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση που αφορά στις παραστάσεις των δικηγόρων στα συμβόλαια, καθιστά ανεδαφική την απόπειρα ανατροπής της με το υπό διαβούλευση σχέδιο του Κώδικα περί Δικηγόρων, πολύ περισσότερο που οι δημοσιονομικές του διατάξεις τελούν υπό την έγκριση του Υπουργού των Οικονομικών.
13. Είναι γεγονός ότι ο μεγάλος αριθμός των δικηγόρων και η ανάγκη της κρατικής εξουσίας να προκαλέσει σε αυτούς την απόκτηση κρισίμου μεγέθους, δημιουργεί προβληματισμούς. Εξάλλου, ο στόχος του περιορισμού του αριθμού των δικηγόρων μπορεί να επιτευχθεί με περιορισμό των εισακτέων στις Νομικές Σχολές και ουσιαστικοποίηση των εξετάσεων των ασκουμένων δικηγόρων με το πέρας της άσκησής τους. Προφανώς ο περιορισμός δεν είναι δυνατό να επιτευχθεί με την εξουθένωση σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο των αποφοίτων της Νομικής. Τα ηλικιακά όρια, κατά τη γνώμη μας, δεν θα πρέπει να συνεχίσουν να υπάρχουν. Η εγγραφή στα μητρώα ασκουμένων δικηγόρων, πτυχιούχων νομικής της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, προβάλλει αναγκαία στα πλαίσια της συμμόρφωσης με την γενικότερη Ευρωπαϊκή πρακτική.
14. Η πρωτοδικειακή οργάνωση του δικηγορικού λειτουργήματος αναφέρεται στο γνωστό ζήτημα του «οικείου» δικηγορικού συλλόγου. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 60 παρ. 1 του Κώδικος Περί Δικηγόρων, ο δικηγόρος υπέχει υποχρέωση να συμμορφώνεται με τις αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου και της Γενικής Συνέλευσης του Δικηγορικού Συλλόγου στον οποίον ανήκει. Υπ’ αυτό το πρίσμα και υπό το γενικότερο μέχρι σήμερα, κανονιστικό πλαίσιο του ως άνω θεσμικού νομοθετήματος, συνάγεται ότι ο δικηγόρος είναι εγγεγραμμένος στον Δικηγορικό Σύλλογο του οποίου είναι μέλος, με αποτέλεσμα να είναι στο πλαίσιο αυτό φορέας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Όπως είναι φανερό, ο δικηγόρος έχει στο Σύλλογο αυτό το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, συμμετέχει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, τόσο σε επίπεδο Διοικητικού Συμβουλίου, όσο και σε επίπεδο Γενικής Συνέλευσης και επιπλέον έχει την αξίωση της εξυπηρέτησής του από τις Διοικητικές Υπηρεσίες του αντίστοιχου Συλλόγου, όσον αφορά την έκδοση διαφόρων πιστοποιητικών απαραίτητων για τη συμμετοχή του σε διάφορες διαδικασίες και διαγωνισμούς ή για την πρόσληψή του ως νομικού συμβούλου από οποιοδήποτε ν.π.δ.δ.. Επίσης, ο δικηγόρος – μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου προάγεται από αυτόν μετά από δύο συνεδριάσεις του Διοικητικού του Συμβουλίου και, φυσικά, εξυπηρετείται σε επίπεδο διαδικασίας τακτοποίησης των ασφαλιστικών και φορολογικών του θεμάτων, ενώ ο Δικηγορικός Σύλλογος έχει δια των οργάνων του και πειθαρχική αρμοδιότητα ως προς το δικηγόρο – μέλος.
Από τα ανωτέρω συνάγεται η σχέση εξάρτησης σε πολλαπλό επίπεδο μεταξύ του Δικηγορικού Συλλόγου και των μελών του, η οποία είναι και θα πρέπει να παραμείνει αμφίδρομη. Είναι σαφές ότι τόσο στα πλαίσια του ν. 3919/2011, όσο και στα πλαίσια του νέου Κώδικα που αναμένεται, η έννοια του όρου «οικείος» Δικηγορικός Σύλλογος, αναφέρεται στον Δικηγορικό Σύλλογο στον οποίο ο δικηγόρος είναι εγγεγραμμένο μέλος. Έτσι, έρχεται η νεότερη διάταξη σε συμφωνία με το παλαιότερο, αλλά ισχύον, κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας, αλλά και εξυπηρετείται η ανάγκη του νόμου να συμβαδίζει με τη λογική, εφόσον και σύμφωνα με την ανάλυση που προηγήθηκε, η αμφίδρομα εξαρτημένη σχέση μεταξύ του Δικηγορικού Συλλόγου και του δικηγόρου – μέλους του, συνεχίζει να υπάρχει και προϋποθέτει τη συμμετοχή του δικηγόρου – μέλους στα έξοδα του Δικηγορικού Συλλόγου υπό την αιγίδα του οποίου ο πρώτος λειτουργεί.
Είναι φανερό ότι υπάρχει και σήμερα η ανάγκη της διατήρησης της έννοιας του «οικείου» δικηγορικού συλλόγου στον οποίο είναι εγγεγραμμένος και υπάγεται ο δικηγόρος, όχι μόνο για την εξασφάλιση της προστασίας της ανεξαρτησίας του Δικηγορικού Λειτουργήματος, αλλά και για την εξασφάλιση του θεσμικού ρόλου των Δικηγορικών Συλλόγων, ο οποίος έχει μεγάλη σημασία για την προστασία των συνταγματικώς κατοχυρωμένων δικαιωμάτων του κοινωνικού συνόλου.
15. Η θεσμοθέτηση ανώτατου ορίου θητειών των Προέδρων και των μελών των Δ.Σ. δεν απαντάται καθόλου σε διοικήσεις σωματείων. Είχε εφαρμοστεί αρχικά στις θητείες των νομαρχών για να εγκαταλειφθεί στη συνέχεια. Παραμένει ως προς τη θητεία του Προέδρου της Δημοκρατίας, που συνήθως όταν πρωτοεκλέγεται είναι ηλικίας άνω των 70 ετών. Είναι σαφές ότι η πρόβλεψη αυτή δημιουργεί κίνδυνο για την αποδυνάμωση των συνδικαλιστικών ηγεσιών, οι οποίες ταυτόχρονα θα απομακρυνθούν από τη διοίκηση, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η ανάμειξή τους με νεώτερους και άπειρους συνδικαλιστές, οι οποίοι θα κληθούν έξαφνα να αναλάβουν το σύνολο των ευθυνών για τις οποίες ενδεχομένως είναι ανέτοιμοι. Επιπλέον, η διάταξη θίγει το δικαίωμα των υποψηφίων ως προς το εκλέγεσθαι και των εκλογέων ως προς την δυνατότητα του εκλέγειν τους υποψηφίους της επιλογής τους (άρθρο 99 παρ. 5).
16. Η ισχύς του ανώτατου ορίου θητειών από τις επόμενες αρχαιρεσίες δίνει τη δυνατότητα για επικράτηση της λογικής των αποκλεισμών, διότι εφαρμόζεται επί γνωστών προσώπων. Το παράδειγμα του εκλογικού νόμου για τις βουλευτικές εκλογές, η ισχύς του οποίου αρχίζει από τις μεθεπόμενες της ψήφισής του εκλογές, πρέπει να αποτελεί οδηγό σε ανάλογες περιπτώσεις (άρθρο 183 παρ. 2).
17. Ο υπεύθυνος για το υποκατάστημα εκπρόσωπος της εταιρίας πρέπει να είναι εταίρος αυτής και όχι απλός συνεργάτης συνδεόμενος με σταθερή σχέση, που ως νομικός όρος, εξάλλου δεν υφίσταται. Με το υπό ψήφιση σχέδιο διευκολύνεται υπέρμετρα η επέκταση των εταιριών και ευνοείται η υπαλληλοποίησή του (άρθρο 52 παρ. 4).
18. Η στέρηση του δικαιώματος αμοιβής για τη σύνταξη προτάσεων επί των παρεμπιπτουσών αγωγών, όταν αυτές συνεκδικάζονται και με την κυρία αγωγή, ευνοεί τις ασφαλιστικές εταιρίες, που ούτως ή άλλως καταβάλλουν αμοιβές σύμφωνα με τις τιμές αναφοράς (άρθρο 70 παρ. 3).
19. Το διάστημα των 8 ημερών που απαιτείται για τη σύγκληση επαναληπτικής αποφαστιστικής Γεν. Συνέλευσης σε περίπτωση μη απαρτίας είναι υπερβολικό και δημιουργεί κίνδυνο οι ληφθησόμενες αποφάσεις να είναι ανεπίκαιρες αποφάσεις για παράδειγμα σε ότι αφορά αποχές (άρθρο 101 παρ. 3).
20. Ο αριθμός των δύο αντιπροέδρων σε 15 μέλη Δ.Σ. συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου, είναι υπερβολικός, όταν μάλιστα δεν υπάρχει η πρόβλεψη για τον τρόπο λειτουργίας ενός εκάστου από αυτούς με κίνδυνο να δημιουργείται σύγκρουση αρμοδιοτήτων (άρθρο 145 παρ. 2).
21. Στο Τριμελές Προεδρείο της Ολομέλειας πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη και για συμμετοχή με εκλογή κάθε φορά κι ενός εκπροσώπου της Επαρχίας, ο οποίος θα καταλαμβάνει εναλλάξ τις θέσεις στο Προεδρείο των Προέδρων της Θεσσαλονίκης και του Πειραιά. Άλλως το Προεδρείο θα μπορούσε να είναι Πενταμελές με την εκλογή δύο Προέδρων Επαρχίας. Η συμμετοχή στο Προεδρείο της Επαρχίας έχει συμβολική σημασία. Καταδεικνύει την ισότιμη συμμετοχή της στην Ολομέλεια, που στην πράξη βεβαίως μέχρι στιγμής αμφισβητείται (άρθρο 151).
22. Τα Πρωτοβάθμια Πειθαρχικά Συμβούλια θα έπρεπε να είναι αιρετά. Είναι γεγονός πάντως ότι η πρόβλεψη σύστασής τους κατά τις παρ. 1 εδ. α΄ και β΄ συνιστά πρόοδο σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση. Η διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης δεν πρέπει να γίνεται από τα μέλη των Δ.Σ., διότι άλλως υπάρχει ταύτιση δύο εξουσιών (εκτελεστική και δικαστική). Εξάλλου, είναι παράλογο να διενεργείται η προκαταρκτική διαδικασία από πρόσωπο που δεν θα ταυτίζεται με αυτό του εισηγητού στην κύρια πειθαρχική υπόθεση. Τα μέλη των Δ.Σ. πρέπει να ασχολούνται μόνο με τα συνδικαλιστικά τους καθήκοντα (άρθρα 165 και 170).
Μετά τιμής
Ο Πρόεδρος Αναστάσιος Απ. Βολιώτης
Ο Γεν. Γραμματέας Τριαντάφυλλος Ελ. Εμμανουηλίδης